De vraag houdt me bezig vanaf de eerste, schokkende berichten. Niet hoeveel schade er is, niet wie er verantwoordelijk is of hoe de pompiers de brand pas diep in de nacht bemeesterd hebben. Wat in in mijn hoofd gonst is: WAAROM? Wat betekent het? Aanvankelijk vind ik geen antwoord. Ik ga een dagje werken, laat het even los, tot het plots binnenkomt. Niet als een beredeneerd inzicht, eerder als een heldere flits. Hoe kon ik er al die tijd naast kijken?
De kathedraal van Notre Dame de Paris is een zogenaamd stillpoint. Een stillpoint is een energetische plek middenin een raderwerk van beweging waarin alles tot stilstand – en stilte – komt. Tegelijk is het een centrum die de beweging weer op gang brengt. Een dans die ingetogen vertraagt en daarna weer aanknoopt met creatieve uitbundigheid. Het is een mysterieuze intelligentie die zorgt voor de balans tussen yin en yang, tussen zijn en doen, tussen mannelijk en vrouwelijk. De Notre Dame de Paris is zo’n krachtplek.
Parijs mag dan wel de stad van de liefde genoemd worden, het is ook een miljoenenstad met haar dagelijkse, onbeschrijflijke hectiek, waar een zee van mensen in de kille ochtend door het straatbeeld krioelt, terwijl toeterende auto’s zich als langgerekte, mechanische linten doorheen straten en tunnels wringen. Parijs is een microcosmos van de huidige maatschappij: snel, nerveus, vluchtig, oppervlakkig. We hebben niet veel tijd en doen altijd door. We willen meetellen, gezien worden, scoren. En net middenin die waanzin, op een eiland in de Seine, ligt de Notre Dame de Paris, het stillpoint dat al die beweging absorbeert als een draaikolk naar een putje. Maar het is geen slurpend, zwart gat, het is integendeel een gigantische bron van regeneratie, van contemplatie. Het is het ultieme hier en nu, waar het verleden zich overgeeft en de toekomst zich aandient als een onbeschreven blad. Als we ons een tijdje onderdompelen in die plek, worden we vanzelf weer tot beweging gebracht door iets dat hoger dan onszelf is. Na een bezoekje aan de kathedraal voelen we ons herboren of hebben we een inspirerend inzicht opgedaan. We schrikken op van een wijsheid die een onbekende ons met een mysterieuze glimlach influistert. We voelen plots de wind langs onze huid strijken en ruiken een jasmijngeur zoals we nooit eerder ervaren hebben. Dit is geen romantiek, het is onze ziel die wakker wordt en al onze zintuigen alert maakt. Onbewust voelen de Parijzenaars een onverklaarbare aantrekkingskracht tot die plek. Hun onderbewustzijn weet hoe belangrijk die is, hoe ze vanuit dat epicentrum hun levens voedt en hen leidt naar de essentie in hun leven die ze telkens weer dreigen te verliezen.
Ja, er zijn ook de rijke geschiedenis en fascinerende legendes. Ja, er is ook de Vierge du Notre-Dame de Paris en Maria Magdalena is ook niet weg te denken uit de kathedraal. De moedergodinnen zijn de bakens en hoedsters van deze krachtplek. Ze maken een nieuwe spiritualiteit in ons wakker, die ons onvoorwaardelijk gidst naar ons hart en onze intuïtieve vermogens, waarvan we beseffen dat we het contact – nog maar eens – verloren zijn. De inzichten die ze ons verschaffen zijn soms hard maar altijd liefdevol. Zoals het groeiende besef van de waanzin waarin we zijn terecht gekomen.
De brand van de Notre-Dame houdt ons een genadeloze spiegel voor. Hij symboliseert onze collectieve burn-out: lichamelijk, geestelijk, spiritueel. Het toont het opbranden van de prachtige planeet waarop we wonen, soms letterlijk. Een dag na het inferno mag Greta Thun een korte speech houden in de milieucommissie van het Europese parlement. De plenaire zitting ziet haar liever niet (meer) komen. Tot tranen toe bewogen uit ze haar tristesse over de meedogenloze ontbossing van het regenwoud, de toenemende toxiciteit van de lucht die we dagelijks inademen, de dramatische achteruitgang van insecten en wildbestanden, de verzuring en plastificering van de oceanen en natuurlijk de desastreuze gevolgen van de klimaatopwarming. Er wordt geapplaudisseerd, maar Greta lacht zuinig. Ze vraagt zich af of de mensheid ooit de handen in elkaar zal slaan om het slagveld te keren dat de huidige levensstijl aanricht aan mens en planeet.
De brand toont dat we nog niet echt beseffen dat we onze laatste reserves en die van de planeet aan het uitputten zijn, enkel en alleen om die verwoestende levensstijl vol te houden. We blijven geloven dat het nog wel meevalt, tegen beter weten in. De plekken in onszelf en op aarde die ons tot rust en bezinning kunnen brengen, zelfs die houden het niet meer, lijkt de brand ons te tonen. Een van de grootste, meest symbolische stillpoints gaat in vlammen op, alsof zelfs het vermogen om te kunnen herstellen dreigt aangetast te worden. Net omdat we die boodschap allerminst graag horen, komt hij steeds explicieter op ons af. Niet om ons te tergen, maar om ons wakker te schudden en ons tot een stille revolutie te bewegen, gestuurd door het hart, door de moedergodinnen of door onze diepere wijsheid en spiritualiteit.
De dag na de brand zwaaien allerlei gulle schenkers met honderden miljoenen voor de wederopbouw van de kathedraal. Hiervoor zijn enkele van de rijkste Fransen en Franse bedrijven verantwoordelijk. Maar het is niet de kathedraal die in eerste instantie moet heropgebouwd worden, het is onszelf en de planeet. Wij liggen in onze eigen, verschroeide aarde en moeten een manier vinden om onszelf heruit te vinden, om een diepere laag van ons bewustzijn aan te boren in plaats van een nieuwe laag olie. Alleen dan zullen we als een fenix uit onze as kunnen verrijzen.
Om een glimp op te vangen van wat de Notre-Dame de Paris als stillpoint betekent, neem ik je tot slot mee naar de vijftiende eeuw, toen de Henegouwse componist van polyfonische werken, Johannes Ockeghem, actief werd in de Parijse kathedraal. Onder de indruk van het sacrale karakter en de imposante, heilige geometrieën, schreef hij sommige van zijn beste werken, mogelijks ook zijn Missa Prolationum. Polyfonie vermengt mannelijke en vrouwelijke stemmen samen tot een perfecte balans en harmonie, waarbij de bewegingen zich regelmatig en gezamenlijk neerleggen in stillpoints, alsof Ockeghem perfect de bijzondere energie van de kathedraal begreep. Ook al duurt hetvolgende, magische stukje uit de Missa Prolationum slechts een kleine vijf minuten, let op hoeveel moeite het misschien kost om er rustig bij te gaan zitten en het volledig te beluisteren. Alleen al die observatie is een getuige van de wake-upcall die de vreselijke brand ons voorhoudt. Tegelijk is het een sterk signaal met geweldige kansen voor een nieuw, hoopvol perspectief, door ons geschreven. Het is tijd voor onze verrijzenis, de beste eer die we de Notre-Dame de Paris kunnen bewijzen.
Dank je Hendrik voor de vertaalslag. Het is inderdaad zo. Ik bid dat er een ommekeer wordt gemaakt. Dat alle kleintjes samen helpen, dat er een bewustzijn komt bij de ‘machthebbers’.
Dank je Hendrick.
LikeLike
Zowel filosofisch als muzikaal leerrijk. Vanavond luisteren we naar de Missa Prolationum;
LikeLike
Zo juist, danke!
LikeLike