“Die was zot,” hoor ik een moeder zeggen tegen het dochtertje dat in het museum verveeld aan haar arm hangt. Ze wijst naar het schilderij waarop Johanna de Waanzinnige met opengesperde ogen voor zich uit staart.
De blikken van Amber Heard tijdens het proces met Johnny Depp schieten bij momenten ook vol heftige emotie, en de media leggen ze gretig vast. Depp de boosdoener? Dat wijf is zelf gestoord, wordt geopperd. Een goede vriendin van Depp noemt haar een “sociopathische showpony”. Een psychologe spreekt dan weer van een theatrale stoornis. Vanaf dan wordt elke getuigenis van haar weggezet als het betere acteerwerk. De rol van haar leven. Daarbij wordt ze niet geholpen door een aantal wat ongeloofwaardige zaken, ze wordt zelfs betrapt op een leugen. Nu is het zeker: Amber Heard is de feeks met een hoek af, Johnny Depp de sympathieke bad guy. Dat hij niet perfect is, geeft de populairste piraat van deze eeuw zelfs ruiterlijk toe. Een lijntje snuiven of je lazarus drinken en wat brokken maken? “You only live once.” Sexy grijns.
Filips de Schone, de gemaal van Johanna van Castilië, haar officiële naam, hield ook wel van een bourgondisch feestje. En van mooie vrouwen. De ene na de andere maîtresse werd besprongen, wat Johanna buiten haar zinnen dreef. Haar afkoelen kon enkel mits een isolatiekuur. Vrouwen zijn nu eenmaal geil én stikjaloers, althans volgens de Middeleeuwse Kerk. Toen Filips onverwacht op jonge leeftijd stierf, zeulde Johanna met haar gevolg de lijkkist bijna drie jaar mee op weg naar zijn laatste rustplaats. Om de haverklap beval ze om de kist te openen zodat ze contact kon blijven houden met haar gemaal in ontbinding. Haar vader greep in en sloot haar voorgoed op. Middeleeuwse collocatie. Bonus: nu kon hij regeren en niet zij.
Het heeft geduurd tot in de twintigste eeuw alvorens een historicus de moeite nam voor een grondige factcheck. Johanna was helemaal niet waanzinnig, zo bleek, wel het slachtoffer van politieke opportunisten die er alle belang bij hadden om haar “loca” te verklaren en van de troon te houden. De – mannelijke – chroniqueurs werkten gewillig mee en verzonnen wilde verhalen om de waanzinmythe kracht bij te zetten. Tot recent met succes.
Kon Johanna driest voor de dag komen? Allicht, en te begrijpen ook, net zoals Amber Heard in de rechtbank haar verhaal bij momenten pittig neerzet. Maar is Amber daarom ook een gestoorde vamp? En waarom vindt men dan dat Depp niet even knetter of violent is? Dat het er in de tragiek van een stukgelopen, destructieve relatie vurig aan toe zou gaan, was te verwachten. Dat er over het gedrag van beiden een en ander te zeggen valt, dat ook. Maar zeker is ook dat Amber Heard niet alleen Johnny Depp en zijn fans tegenover zich heeft, ook een denigrerend vrouwbeeld dat sinds de Middeleeuwen nog steeds overeind blijft.
Het dochtertje in het museum fronst naar Johanna de Waanzinnige. “Waarom was die zot?” vraagt ze. De moeder blijft het antwoord schuldig. Lacherig zegt ze tegen een kennis dat dochterlief in haar waarom-dit-waarom-dat-fase zit.
“Waarom” is de beste vijand van de mythe, bedenk ik. Amber Heard is niet waanzinnig. Hoogstens gekweld en vooral: gekwetst. Daar kijkt geen kind naast.
Mooi en duidelijk verhaal
Stille groet,
LikeLike