De man in 7 brokken of hoe word je een echte man?
Wat is een echte man? Het stoere type met trendy outfit en het hart op de juiste plaats doet de laatste tijd een gooi naar de oppergaai. Een Tom Waes. Rudi Vranckx. Mannen die geen uitdaging schuwen en zich tegelijk laten raken tot onder de bast. Ze gaan op zoek naar menselijke verhalen over moed, broederschap en liefde op zowel hoopgevende als troosteloze plekken, soms in hellegaten. Of ze de definitie van een echte man zijn, weet ik niet. Er zijn nog tig andere talenten en karakters die in aanmerking komen: de ene een vat vol spirituele wijsheid of eerder down-to-earth, de andere een begenadigd denker of ethisch ondernemer. Een Ton van der Kroon of een Yuval Noah Harari, om er twee te noemen. Al deze mannen hebben gemeen dat ze de wereld op hun manier een stukje beter willen maken. Ze gaan voor dat kleine verschil dat ertoe doet, voorbij de anecdote of het cliché.
Soms lijkt het alsof er grofweg maar twee soorten mannen zijn. De vermelde “echte” mannen waar we naar opkijken, en daarnaast de brokkenmakers die er overal ter wereld een potje van maken. Dat gepolariseerde en simplistische plaatje klopt echter niet. Tussen die twee uitersten bevindt zich nog een breed spectrum aan mannen die op zoek zijn naar hun plek en identiteit, en dat in een wereld in – heftige – verandering. Omdat de brokkenmakers veel meer opvallen, kunnen we er niet omheen. Het idee ontstond om deze mannen eens te bekijken vanuit een niet alledaagse invalshoek: de chakra’s. Dat zijn energetische levenswielen die volgens een eeuwenoude, oosterse leer in elk van ons aanwezig zijn, zeven in totaal en elk ervan gerelateerd aan een aantal kwaliteiten. Wanneer ik de laatste tijd de kranten lees, zie ik hoe er steeds meer stokken in deze levenswielen worden gestoken. WTF?
De eerste chaktra of wortelchakra gaat over aarding en duurzaamheid, over stabiliteit en het lenigen van basisnoden. Het eraan toegekende archetype is de moederfiguur. Daar moest ik aan denken toen ik las over een nieuw en verbijsterend fenomeen in Oeganda. Nadat vrouwen zijn bevallen gaan de vaders er massaal aan de borst, in tweede instantie pas de baby. Niet uit nieuwsgierigheid of door een erotisch fantasietje, neen, de kersverse vaders drinken elke dag en ze drinken veel. Zodanig zelfs dat er niet genoeg moedermelk voor de baby’s overblijft en ze bovendien schadelijke bacteriën voor hun nieuwe kroost achterlaten. Het gevolg laat zich raden. Baby’s raken ondervoed en/of bezwijken wegens gebrek aan weerstand tegen die bacteriënstorm. Huh? De ene reden die ze voor dit gedrag opgeven is al gekker dan de andere, maar uit onderzoek blijkt dat het vooral een middel is om de aandacht van de vrouw voor de baby terug te claimen. Om haar duidelijk te maken dat ze nog altijd zijn bezit is en hij op de eerste plaats komt. Een grotere metafoor voor wat we Moeder Aarde aandoen konden we niet bedenken. We beroven haar in sneltempo van al haar grondstoffen, maken haar ziek met tonnen plastic en pesticides en onthouden de toegang tot haar bronnen voor wie het broodnodig heeft. Grote bedrijven en corrupte overheden, gerund door een klein kransje machtige mannen, liggen aan de basis van deze niets ontziende rooftocht. Toch zijn er ook tegenbewegingen, geleid door moedige activisten en vele lokale helden. Ze winnen steeds meer terrein, zoals bij de klimaatprotesten van de jeugd onder leiding van Greta Thunberg. Een strijd van David tegen Goliath? “Je bent nooit te klein om het verschil te maken,” stelt Greta onvervaard.
De tweede chakra gaat over welzijn, veiligheid, creativiteit en seksualiteit. Wat dat laatste betreft blijven de MeToo-verhalen de kop opsteken en wordt het slechtste van de man – terecht en eindelijk – tegen het licht gehouden. Ook het aspect veiligheid eist meer en meer een hoofdrol op in de media. In Kamp Waes, een reality programma waarin een stel kandidaten tot het uiterste werd gedreven om een serie selectieproeven van de Special Forces tot een goed einde te brengen, begeleiden twee doorgewinterde veteranen hun straffe avonturen. Ze zijn bikkelhard, dat is volgens hen nodig om het kaf van het koren te scheiden. Een van deze Special Forces veteranen zegt manhaftig in een interview: “Mensen zijn niet klaar om te weten wat voor gruwel er in de wereld gebeurt”. Zonder het te weten bezigt hij hiermee het recept van heel wat extreme leiders. Zij die het hebben over het leger vluchtelingen dat de welvaartstaat bedreigt, over oneerlijke handelspartners die onze portemonnee leegroven tot nucleaire kikkers in de poel van de buurman. Hun boodschap luidt: “Jullie kunnen dit of dat niet aan, jullie hebben absoluut sterke leiders nodig om veilig te blijven. Stoere, mondige mannen zoals wij, die met de spierballen kunnen rollen en ongewenste sujetten op afstand kunnen houden. Die met een oneliner of tweet de hele wereld een poepje kunnen laten ruiken.” Wat hen daarbij helpt, is om het vermeende gevaar vaag of onbekend te houden of een loopje te nemen met de waarheid. En wanneer we ons niet veilig voelen, komen we ook niet tot creativiteit. Cultuur wordt dan weggezet als een luxeproduct voor de elite, geslachtofferd bij een eerstvolgende besparingsronde. Dat past in het nieuwe zwart-wit-denken van een groeiend aantal politieke partijen, die steeds dichter aanschurken bij een onveiligheidsnarratief en die de zoektocht naar elk creatief compromis saboteren met tribaal tromgeroffel. Toch zijn ook hier lichtpunten, als je ze kan zien. In Kamp Waes zat bijvoorbeeld een deelnemer met een stotterprobleem die zijn schaamte hierover had overwonnen en zich ontbolsterde tot de perfecte Special Forces operator. Hij werd een instant rolmodel voor stotteraars van 7 tot 77. Zijn getuigenis bleef meer aan de ribben kleven dan de bovenmenselijke prestaties van alle deelnemers bij elkaar.
Dat verhaal brengt ons naadloos bij de derde chakra of zogenaamde zonnevlecht. Die gaat over eigenwaarde, persoonlijke groei, wilskracht en keuzevrijheid. Net op het moment dat ik dit neerschrijf, bericht de krant over de tsunami aan burn-outs. Een expert heeft het daarbij over het toenemende gebrek aan ontplooiingsmogelijkheden op het werk. Je wordt aangenomen voor iets specifieks maar je andere talenten of ambities krijgen weinig of geen aandacht. De werknemer wordt een onderdeel van een geolied en sneldraaiend raderwerk, en dit voor het opleveren van goede kwartaalcijfers en dividenden. De ontwikkeling van de werknemer en mens wordt daarbij steeds vaker geofferd op het altaar van de groeireligie, eerder dan dat de economie de mens dient. Het systeem dat eraan ten gronde ligt wordt gecontroleerd door mannen die de altijd-meer-mantra dagdagelijks opdreunen en top-down verspreiden, als een imam die een paar keer per dag door een luidspreker bovenop een minaret oproept tot het gebed. Maar het gebed van deze mannen luidt heel anders: “Meer! Sneller! Agressiever! Meedogenlozer! Show me the money!”
In de derde chakra worden evenzeer brokken gemaakt op het vlak van keuzevrijheid, gekoppeld aan een drang naar instant gratificatie. We zien iets op Internet en willen het meteen. Kan perfect. Mits enkele kliks wordt het nog diezelfde dag afgeleverd, ten laatste morgen. Dat doen we niet alleen met dingen. Op Tinder kan je iemand letterlijk wegswipen en degene die je wel aanstaat meteen op date vragen. De dromen die sluimeren in mannen en soms jaren aan doorzettingsvermogen vragen om ze naderbij te brengen, raken ondergesneeuwd door onze verslaving aan kortetermijnkicks. Dat korte opstootje van dopamine, soms al uitgewerkt na een paar seconden. De man krijgt daardoor geen voeling meer met zijn hogere doelen of dromen die voor zielsvervulling kunnen zorgen. Gelukkig zijn ook hier voorbeelden dat dit zo niet hoeft te zijn, getuige de mannen die in het begin van dit stuk werden vernoemd. En hoe zit het met ons?
De vierde chakra is ronduit de belangrijkste van allemaal: de hartchakra. Het hart beïnvloedt niet alleen de drie lagere chakra’s, ook de drie hogere. De hartchakra staat niet voor niets in het midden. We voelen ons goed wanneer we ons hart centraal weten te stellen in alles wat we denken, zeggen en doen. Onnodig te illustreren dat de brokkenmakers van deze tijd afgesloten van dat kostbaarste orgaan geraakt zijn. Ze hebben er een stevig schild rond gebouwd, in die mate dat ze zelfs geen authentieke emoties meer kunnen of durven doorvoelen. Angst, kwaadheid en verdriet worden weggeduwd en maken van deze mannen ijskoningen, die zweren bij de wetten van de gruwelijk berekende ratio. Alleen al het woord “hart” doet hen met de ogen rollen. Het is iets wolligs dat hen in de weg zit en schijnbaar makkelijk kan weggeflikkerd worden. En toch zal de kracht van het hart altijd overwinnen, ook al is het soms over vele levens en generaties heen. Echte, onvoorwaardelijke liefde heeft engelengeduld. Tonnen moed en doorzettingsvermogen, zoals de wortel van een bloempje zich finaal weet te wurmen tussen de voegen van een trottoir en ons, tegen alle verwachtingen in, haar pracht schenkt op een plaats waar je het nooit verwacht had.
De vijfde of keelchakra is misschien wel de chakra die het in de huidige tijd het zwaarst te verduren krijgt. Gematigde stemmen worden weggedrumd en vervangen door de Thierry Baudets en Tom Van Griekens van deze wereld, naast een trits wereldleiders die het populisme tot een nieuwe woordkunst verheven hebben. De bekende historicus Yuval Noah Harari zegt hierover: “Je kunt stemmen voor om het even wie, maar je kunt niet kiezen wat waar is. In welk land je ook leeft, als je de democratie wil vrijwaren, stem dan op politici die de instellingen die de waarheid onderzoeken en bekendmaken respecteren: de media, de rechtbanken en de academische wereld. Populisten vrezen de waarheid omdat ze die niet kunnen controleren en dus beweren ze dat de waarheid niet bestaat. Deskundigen die wijzen op ongemakkelijke waarheden worden uitgeroepen tot verraders die zich verzetten tegen de wil van het volk.” Steeds meer dergelijke regimes houden de mensen nauwlettend in de gaten via systemen die Big Brother doen verbleken. Waar is in deze polarisatie de plek van de man? Het lijkt alsof je alleen nog maar de keuze krijgt tussen het nabekken van populisten of een gevaarlijke tegenstem, waarbij sociale media worden ingezet voor het verspreiden van dubieuze boodschappen of om iemand genadeloos en grofgebekt neer te sabelen die het daarmee niet eens is.
De zesde chakra bevindt zich ter hoogte van het voorhoofd en staat voor wijsheid, inzicht, intuïtie en kennis. Het archetype is de wijze dorpsoudere of de goede tovenaar, zoals Gandalf in the Lord of the Rings. Ook deze chakra staat onder enorme druk. Het inzicht dat in het ecosysteem van de Aarde alles met elkaar samenhangt is ver zoek geraakt. Bomen worden overal ter wereld gekapt met voetbalvelden tegelijk, vervuild water nog vuiler gemaakt en de ontsporing van het klimaat tragisch onderschat. Alsof het iets is dat buiten ons staat en waar we geen deel van uitmaken. Alsof die vervuiling ons lichamelijk en geestelijk niet raakt, terwijl het indicaties regent van het tegendeel. Intuïtief weten we dat het erg linke boel aan het worden is, en toch handelen we er niet naar. De wijze oudere komt niet vaak in beeld, maar als het toch een keer gebeurt worden we stil. Met een zin zeggen ze meer dan in andermans discours van duizend woorden. Wie we wel overvloedig zien in de media zijn oudere mannen aan de top van de ladder die uitblinken in opruiende praatjes, het zaaien van verdeeldheid en het zwelgen in verbittering. De Amerikaanse presidentsverkiezingen worden beheerst door enkele mannen van bijna tachtig met elk hun fanatieke strijd. Ze gebruiken gewiekste marketingboys om via een stortvloed aan advertenties de emoties in hun voordeel te bespelen. Meesters in manipulatie zijn gegeerde campagneleiders, niet de schrijvers van charismatische speeches die een volk kunnen begeesteren en verenigen. Een nieuwe Nelson Mandela staat vooralsnog niet op.
De zevende of kroonchakra tenslotte gaat over onze verbinding met de spirituele wereld. Op dat gebied zijn we de laatste decennia in een vacuüm beland. De kerken lopen leeg en de zingeving zoeken we elders. We hebben misschien wel het toppunt van de materiële wereld bereikt, waarin de nadruk uitsluitend komt te liggen op hebben: dat droomhuis, die winterbarbecue, Netflix, een citytrip naar Berlijn. Maar hoe zit het met ons zijn? Hoeveel dingen we ook begeren, de zoektocht naar diepere betekenis is er nog wel degelijk. Na het afserveren van de rigide Kerk komt die nu vooral tot uiting in het relationele. In de kwetsbare revelatie van wie je werkelijk bent tegenover een partner of vriend(in), met alle bergen en dalen die je daarbij in het leven doorkruist. Het is vaak geen makkelijk parcours, maar was een dergelijke zoektocht dat ooit?
De vraag is waar we als man in dit brokkennarratief staan. Kijken we vanop een veilige afstand toe of bevinden we ons er middenin? En tot welk denken of actie komen we? Een ding is zeker. De “echte” man is geen hedendaagse held à la Rudi Vranckx. Hij is geen geweldige journalist, heeft geen strak sixpack, loopt niet de Maraton des Sables en lokt geen volle zalen met ravissant ideeëngoed. De echte man staat evenmin aan de zijlijn te lurken aan de flessenhals van een Desperados, terwijl hij vingervlug swipet doorheen het nieuwste facebook- of Instagramvoer en heel even moet lachen om dat youtubefilmpje met dat hondenkunstje. De echte man is niet uitzonderlijk, maar zweert wel bij zijn integriteit en is ten allen tijde betrokken. Hij is niet onverschillig tegenover wat in de wereld of in zijn directe omgeving gebeurt en toetst alles wat op hem afkomt af aan zijn diepere waarheid en gevoel van immanente rechtvaardigheid. Zijn hart vormt de hoeksteen en de bril waardoor hij naar de wereld kijkt. Hij is in staat om het hogere doel te zien boven alle twijfelachtige kortetermijnvoordelen. Natuurlijk handelt hij er niet altijd naar en wordt hij net als veel andere mannen meegesleept in de maalstroom van deze tijd, maar zijn zuivere intenties zijn en blijven altijd aanwezig. Natuurlijk zou het best kunnen dat alles eerst nog meer op de spits moet worden gedreven alvorens hij tot actie komt, maar als het gebeurt zal hij klaarstaan en zijn verantwoordelijkheid opnemen. Natuurlijk houdt hij het liever comfortabel en zal hij vooralsnog niet meedoen aan een protestmars voor een ethisch doel. En door die fenomenale korting gaat hij misschien toch overstag voor die nieuwe SUV, ook al weet hij dat die bolides op vele vlakken schadelijk zijn. Toch zal die echte man altijd in hem blijven sluimeren, zal hij verder uitgedaagd worden en innerlijk blijven groeien.
Echte mannen zijn niet vreselijk bijzonder. Daarom zijn ze net talrijk en in staat om een verschil te maken. Ze hebben vooral nood aan meer verbinding met elkaar en met zichzelf, om elkaars moed en innerlijke queeste te voeden. Het geloof in iets dat hen overstijgt, iets dat hen dooradert met stromen van nieuwe energie en bewustzijn. Dat laatste zetje komt er en het komt er snel. De wereld verandert in sneltempo in een achtbaan waar het status quo en business as usual niet langer een optie zullen zijn. De echte man zal zich niet wegsteken. Hij zal wakker worden en de roep van zijn ziel om tot authentieke actie te komen beantwoorden. Misschien is dat wel de definitie van een echte man: een zoeker en twijfelaar die nooit vergeten is dat hij een hoger doel dient.
En mocht je dit lezen en je bent een vrouw, dan zullen we ons nederig voor je opstellen en ons succes afmeten aan hoe jullie ons zullen beoordelen. Als echte mannen zullen we luisteren en ernaar handelen. We zullen ons innerlijk leiderschap aanspreken en omzetten in concrete daden op het moment dat we niet langer afzijdig, laat staan onverschillig kunnen toekijken. Dat zal onze manier zijn om deel te nemen aan de creatie van een betere wereld. Omdat we dat diep vanbinnen allemaal willen. Yes we must. Yes we can.
One Comment on “De man in 7 brokken of hoe word je een echte man?”
Geef een reactie
Recente reacties
 | Rob Alberts op De robotmaaier in onszelf |
| Rob Alberts op Amber de Waanzinnige? |
| Rob Alberts op Beeldenstorm voor beginners |
Hendriks blog 
Wat een bijzondere en rake omschrijving van de chakra’s
Stille groet,
LikeLike