Beeldenstorm voor beginners
‘Ja, maar wist Leopold daar eigenlijk wel van?’ De vraag valt tijdens een etentje net niet als een worm in de soep. ‘Die man is nooit in Congo geweest, hé.’ Wat volgt is een geanimeerde discussie waarin enige twijfel wordt gezaaid over de rechtstreekse betrokkenheid van koning Leopold II bij de koloniale wreedheden. In mijn hoofd kleuren de sepia foto’s van afgehakte handen plots bloedrood, gevolgd door een Munch-schreeuw van meer dan een miljoen Congolezen die een kopje kleiner zijn gemaakt. Zelf kan ik me niet inbeelden dat Leopold het niet gewußst had, maar ik doe er pragmatisch het zwijgen toe. Hier raken we toch niet uit.
Ondertussen spurt de politiek naar de gym voor een collectieve workout schouders ophalen. Leopold? Pffft. Eerder debatteerden ze over praktijktesten om discriminatie op de huurmarkt aan te pakken. Dat lag wat moeilijk. Een marathondiscussie over welke lading het woord praktijktest precies dekt belandt in de top 10 van Belgenmoppen anno 2020. Jan Modaal heeft ondertussen diezelfde gym gespot: ‘We snappen het ergens wel, maar moet daar nu echt nog zo’n spel van gemaakt worden?’
Enkele jaren geleden had ik in professionele kringen een tafeldiscussie met een Chinese jongedame. Ze leek me erg westers en open van geest, woonde al jaren in deze regionen. Het gesprek komt op Tibet en de inval van China daar. De dame in kwestie snuift door haar neusgaten. Die had ik niet zien komen: ‘Dat je niet alles moet geloven wat op Wiki staat, veel fake news namelijk, en dat ze hier ook niet in de media vertellen hoeveel terroristen er wel onder die Tibetanen zitten.’ Ik doe er pragmatisch het zwijgen toe. Hier raken we toch niet uit. In diezelfde periode werd in het Vlaamse parlement de Armeense genocide erkend, tot woede van Erdogan en zijn supporters. Die heeft volgens hen namelijk nooit plaatsgevonden. Onafhankelijke bronnen spreken over meer dan een miljoen slachtoffers, dezelfde grootteorde als wat Leopold II in Congo toegedicht wordt. Een stoer Turks statement dat de Vlaming op het vlak van genocide aan Turkije geen lesje te leren heeft, is plots een binnenkopper.
Temidden van al dat welles-nietes, in de hitte van de semantische discussies over welke lading het woord genocide nu precies dekt, dwarrelt een vraag plots als een verdwaalde sneeuwvlok neer in mijn verwarde geest. Of het nu om een ontkenningsturk, dweepchinees of ogenrollende Vlaming gaat, hoe moeilijk kan een gezonde portie empathie in feite zijn? Waarom kunnen wij niet gewoon naar Congo gaan, en dan bij voorkeur koning Filip vergezeld van de premier, om daar publiekelijk een doorvoeld en welgemeend excuus te maken. Ik duw alvast een denkbeeldige micro voor de neus van de koning: “We voelen jullie pijn. We zien de littekens van gewelddadige onderdrukking, van het behandelen van Congolezen als minderwaardige mensen, enkel goed om als slaven mee te draaien in de lucratieve rubberplantages. We hebben jullie gehoord, jullie verhalen van diepgewortelde rassenhaat en van verregaande discriminatie, tot op de dag van vandaag. Onze voorouders, koning Leopold II en iedereen die deelachtig was aan dat gruwelijke, koloniale strijdtoneel, schreven hier een episode in de geschiedenis die gedrenkt was in bloed en tranen, voor het heil van eigen grof gewin. Een geschiedenis die Congo in het hart heeft geraakt, die de ziel van dit mooie land en haar mensen heeft beschadigd en waarvan ontelbaren het slachtoffer zijn geworden. Het woord gruwel doet daarbij tekort aan wat velen hebben doorstaan. We kijken niet langer weg van deze episode uit de geschiedenis. We halen niet langer onze schouders op noch claimen dat het gedateerde geschiedenis is en jullie het beter eindelijk eens een plek zouden geven. Precies daarom staan wij hier vandaag voor jullie en ontwijken jullie blik, jullie pijn niet langer. Want het enige juiste wat hier vandaag kunnen doen is ons diepste medeleven en welgemeende excuses aanbieden voor al het onrecht dat jullie onder Belgische vlag is aangedaan. Het enige juiste wat we kunnen zeggen is “Nooit meer!”, en samen met jullie de gelijkheid en broederschap uitschreeuwen van iedereen op deze planeet. Vandaag is het moment om alle Congolese slachtoffers, om George Floyd en alle zwarten eer aan te doen door schouder aan schouder met jullie mee op te stappen en te scanderen: “Black lives matter! Black lives matter!”
In een opiniestuk lees ik dat het uitspreken van een historisch pardon een eenmalig karakter heeft en daarom beperkend is, laat staan algemene consensus heeft. Naast andere ja-maars. De poging hoeft niet perfect te zijn, wel gemeend vanuit het hart. Dat verschil voelt zelfs een beginner. En een beginner snapt ook dat een beeldenstorm op figuren gelinkt met grote pijn pas eindigt waar de doorleefde compassie met diezelfde pijn begint. Dat anderen helpen met een onverwerkt verleden door het uitspreken van woorden die juist en meevoelend zijn, een enorme genezing in beweging kan zetten. België weet wat het te doen staat.
One Comment on “Beeldenstorm voor beginners”
Geef een reactie
Recente reacties
 | Rob Alberts op De robotmaaier in onszelf |
| Rob Alberts op Amber de Waanzinnige? |
| Rob Alberts op Beeldenstorm voor beginners |
Hendriks blog 
Over Belgie kan ik niets zeggen.
Maar als Amsterdammer zou ik deze zelfde blogtekst graag voor Nederland willen herschrijven.
Vredelievende groet,
LikeLike